HİDROLİK POMPALARDA KAVİTASYON VE SEBEPLERİ
Bu haftaki blog yazımızda hidrolik sistemleri etkileyerek, performansın düşmesine sebep olan ve başta hidrolik pompalar olmak üzere sistemdeki birçok komponente zarar verip, komponentlerin ömrünü kısaltan kavitasyon konusundan bahsedeceğiz.
Hidrolik pompalarda kavitasyon, pompa içerisindeki sıvı basıncının, sıvının buharlaşma basıncının altına düşmesiyle oluşan bir durumdur. Bu düşük basınç, sıvı içinde pompanın emiş hattında buhar kabarcıklarının (hava boşlukları) oluşmasına neden olur. Bu kabarcıklar, yüksek basınç bölgelerine ulaştığında aniden patlayarak pompa yüzeyinde hasara yol açar. Kabarcıklar masum görünse de gövde yüzeyinde adeta bir şok dalgası etkisi yaratır.
Kavitasyon, pompa performansını ciddi şekilde düşürürken, sistemin verimliliğini azaltır ve ekipman ömrünü kısaltır. Aynı zamanda gürültü ve titreşimlere neden olarak sistemde daha büyük arızalara yol açabilir.
Kavitasyonun Başlıca Sebepleri
- Emiş hattında düşük basınç (aşırı vakum)
Pompa girişindeki basınç çok düşük olduğunda, sıvının buharlaşma basıncı aşılır ve buhar kabarcıkları oluşur.
- Yüksek çalışma devri
Pompanın nominal hızın üzerinde çalıştırılması, giriş basıncını daha da düşürerek kavitasyona yol açabilir.
- Emiş hattındaki daralmalar
Emiş hattındaki boruların veya filtrelerin çaplarının daralması, akış hızını artırır ve basıncı düşürür. Bu durum, kavitasyonu tetikleyen en önemli sebeplerden biridir.
- Sıvı sıcaklığının artışı
Sıvı sıcaklığının yükselmesi, sıvının buharlaşma basıncını artırır. Bu da sıvının daha düşük bir basınçta buharlaşmasına yol açarak kavitasyona zemin hazırlar.
- Kirli veya Yanlış Hidrolik Yağ Kullanımı
Kirlilik veya yanlış viskoziteye sahip yağ kullanımı, akışkanın sistem içerisindeki hareketini zorlaştırabilir ve kavitasyona sebep olabilir.
Bunların yanında pompanın yağ tankından çok uzakta olması, pompa emiş hattında çok fazla keskin köşelerin yer alması, filtre ve havalandırma kapağı gibi komponentlerin tıkalı olması gibi durumlar da kavitasyona yol açmaktadır.
Kavitasyonu Önleme Yöntemleri
- Pompanın emiş hattındaki daralmaları ortadan kaldırın ve boru çaplarını uygun şekilde tasarlayın.
- Doğru viskoziteye sahip ve temiz bir hidrolik yağ kullanımı, sistemdeki akışkan hareketini düzenler.
- Pompanın çalışma devrini, üretici tarafından önerilen değerler içinde tutun.
- Yağ soğutucularını etkin bir şekilde kullanarak akışkan sıcaklığını kontrol altında tutun.
- Filtreleri temiz tutarak ve sistemdeki basınç kayıplarını düzenli olarak kontrol ederek kavitasyon riskini azaltabilirsiniz.
Bu haftaki yazımızda hidrolik sistemleri önemli ölçüde etkileyen kavitasyon konusuna değindik, sonraki yazılarımızda görüşmek üzere!